Ένα νέο περιστατικό εσκεμμένης θανάτωσης μεσογειακής φώκιας σημειώθηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στη Σάμο, εντείνοντας την ανησυχία για τον ρυθμό μείωσης του πληθυσμού του πλέον απειλούμενου με εξαφάνιση είδους θαλάσσιου θηλαστικού στην Ευρώπη.
Έπειτα από σχετική ενημέρωση κατοίκων της περιοχής, η ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας, Αρχιπέλαγος, εντόπισε το άτυχο ζώο να επιπλέει νεκρό σε θαλάσσια περιοχή της ΒΔ Σάμου. Οι επιστήμονες του Αρχιπελάγους διαπίστωσαν πως επρόκειτο για μία νεαρή αρσενική φώκια, μήκους περίπου 1,50μ.
Η φώκια δεν έφερε εξωτερικά τραύματα, ενώ κατά τη νεκροψία που διενεργήθηκε από ομάδα βιολόγων του Αρχιπελάγους δεν διαπιστώθηκε κάποια παθολογική ασθένεια που να δικαιολογεί τον θάνατό της, ενώ εξακριβώθηκε ότι μέχρι πριν από λίγες ώρες είχε τραφεί κανονικά. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την εκτεταμένη εσωτερική αιμορραγία και με άλλα ευρήματα που προέκυψαν από τη νεκροψία, οδηγούν στο συμπέρασμα πως ο θάνατός της οφείλεται σε ωστικό κύμα, το οποίο προκλήθηκε από στοχευμένη έκρηξη δυναμίτη.
Tο Αρχιπέλαγος, εκτός από τη μήνυση κατ’ αγνώστου που θα καταθέσει, πραγματοποιεί ήδη έρευνα ώστε να συμβάλλει στον εντοπισμό του υπεύθυνου για τη θανάτωση της φώκιας και στην απόδοση ευθυνών για το συμβάν.
Δυστυχώς, είναι γεγονός ότι παρά τις διεθνείς συμβάσεις και την εθνική νομοθεσία, με τα οποία η χώρα μας δεσμεύεται για την προστασία αυτού του σπάνιου είδους, δυστυχώς στην πράξη δεν εφαρμόζονται αποτελεσματικά μέτρα προστασίας.
Έτσι αν και κατά τα τελευταία χρόνια έχουν δαπανηθεί άστοχα χρηματοδοτήσεις εκατομμυρίων στα αστικά κέντρα με στόχο την προστασία του είδους, δεν έχει δοθεί ουσιαστική και αποτελεσματική λύση στο μείζον αυτό πρόβλημα:
Αυτή τη στιγμή εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξέλιξη στις ελληνικές θάλασσες ένας άτυπος «πόλεμος» επιβίωσης μεταξύ αλιέων και θαλάσσιων θηλαστικών, οι οποίοι βρίσκονται σε έναν αναπόφευκτο ανταγωνισμό, για τα ελάχιστα ψάρια που έχουν απομείνει. Αυτό έχει προκαλέσει την αύξηση της αλληλεπίδρασης ανάμεσά τους, με ολοένα και συχνότερες ζημιές να προκαλούνται στα αλιευτικά εργαλεία από τις φώκιες και τα δελφίνια, τα οποία «κλεβουν» τα αλιεύματα από τους ψαράδες, προκειμένου να επιβιώσουν.
Έτσι αν και θα έπρεπε να έχουν ληφθεί ουσιαστικά μέτρα τα οποία θα έδιναν ένα τέλος σε αυτόν τον ιδιότυπο ανταγωνισμό, αντί αυτού αφήνουμε αβοήθητους τους ψαράδες, να καλύπτουν με δικά τους έξοδα το πραγματικό κόστος προστασίας των απειλούμενων ειδών.
Ωστόσο, πρέπει να επισημάνουμε ότι παρά το κόστος που έχουν αυτές οι ζημιές για τους παράκτιους αλιείς, στις ελληνικές θάλασσες επιβιώνει ακόμα ο σημαντικότερος εναπομείναν πληθυσμός μεσογειακής φώκιας παγκοσμίως.
Συνεπώς, οι όποιες εσκεμμένες θανατώσεις μεσογειακής φώκιας, όπως η τελευταία, προκαλούνται από μία μειοψηφία ψαράδων και δεν χαρακτηρίζουν το σύνολο του κλάδου. Αντίθετα, στην πλειονότητά τους οι ψαράδες δείχνουν έμπρακτη προσπάθεια συνύπαρξης με τα θαλάσσια θηλαστικά, περιμένοντας ότι η πολιτεία θα αναλάβει κάποτε τις πραγματικές της υποχρεώσεις απέναντι τόσο στα θαλάσσια θηλαστικά, όσο και στους ίδιους τους ψαράδες.
Το πρόσφατο περιστατικό εσκεμμένης θανάτωσης της μεσογειακής φώκιας θα μπορούσε να αποτελέσει μία αφορμή, ώστε οι ίδιοι οι ψαράδες να απομονώσουν όλους όσοι, με τις παράνομες ενέργειές τους, δυσφημούν στο ευρύ κοινό το σύνολο των αλιέων και συντελούν στην εξαφάνιση των σπάνιων ειδών από τις ελληνικές θάλασσες.
Για όσους είναι πιθανό να ανησυχήσουν, ενημερώνουμε ότι το συγκεκριμένο περιστατικό δεν αφορά τη γνωστή μεσογειακή φώκια, την οποία οι ψαράδες της Σάμου αποκαλούν «Αργυρώ». Η εν λόγω φώκια βρίσκεται στην ΒΑ πλευρά του νησιού και είναι υπό την επιτήρηση και την προστασία των επιστημόνων του Αρχιπελάγους και μεγάλου αριθμού ντόπιων εθελοντών κατά τους τελευταίους επτά μήνες.
Αναστασία Μήλιου,
Διευθύντρια Έρευνας στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας, Αρχιπέλαγος
