Ανοχή τέλος για την παράνομη και καταστροφική αλιεία με τον ενεργό και ουσιαστικό ρόλο των περιβαλλοντικών οργανώσεων και τη συνεργασία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποφασίστηκε την Τρίτη 15 Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες. Έχοντας συγκεντρώσει πλέον, μέσα από καθημερινές καταγραφές και τεκμηριωμένες καταγγελίες, δεδομένα και λίστες με αλιευτικά που παρανομούν στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο, το Αρχιπέλαγος και 11 ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές οργανώσεις που ασχολούνται με το θέμα της παράνομης και καταστροφικής αλιείας συμμετείχαν σε συνάντηση που οργάνωσε η Κοινοτική Υπηρεσία Ελέγχου της DG MARE (Γενική Διεύθυνση Ναυτιλιακών Υποθέσεων και Αλιείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) προκειμένου να συνδράμουν στο πλαίσιο του ΕΚ 1005/2008 (περί δημιουργίας κοινοτικού συστήματος πρόληψης, αποτροπής και εξάλειψης της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας) στο έργο των κοινοτικών υπηρεσιών ελέγχου.
Το Αρχιπέλαγος – η μοναδική ελληνική οργάνωση που συμμετείχε στην ομάδα εργασίας και ασχολείται επί της ουσίας με το πρόβλημα στη χώρα μας – εκπροσώπησε η Αναστασία Μήλιου (Συντονίστρια Δράσεων Προστασίας) και ο Βασίλης Κουρούτος (Επιστημονικός Σύμβουλος, ειδικός στη Διαχείριση Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών). Στη συνάντηση συζητήθηκαν τρόποι ώστε να αξιοποιηθούν οι πληροφορίες και τα στοιχεία που συγκεντρώνουν καθημερινά οι περιβαλλοντικές οργανώσεις για τις πρακτικές παράνομης και καταστροφικής αλιείας και να βοηθήσουν στην προσπάθεια περιορισμού του φαινομένου, το οποίο ιδίως στη Μεσόγειο έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Το πρόβλημα στην Ελλάδα θεωρείται ανεξέλεγκτο, καθώς σε μεγάλο μέρος των ελληνικών θαλασσών υπάρχει σχεδόν πλήρης καταστρατήγηση της αλιευτικής νομοθεσίας τόσο από σκάφη της μέσης αλιείας (μηχανότρατες, γρι-γρι), όσο και από βιντζότρατες και παράκτιους αλιείς. Σε αυτόν τον ιδιότυπο χάρτη της παρανομίας σημαντική θέση καταλαμβάνουν και αρκετοί ερασιτέχνες ή μη αλιείς οι οποίοι εξακολουθούν εν έτει 2011 να χρησιμοποιούν παράνομες – και ιδιαίτερα εξελιγμένες σε ορισμένες περιπτώσεις – μεθόδους ψαρέματος (δυναμίτιδα, σύνθετες εκρηκτικές ύλες, χρήση μπουκάλας, νυχτερινό ψαροντούφεκο, χρήση κομπρεσέρ για την οστρακαλιεία πετροσωλήνας κλπ).
Συζητήθηκε επίσης η ανεπαρκής λειτουργία του δορυφορικού συστήματος παρακολούθησης (VMS) που διαθέτει το ελληνικό Κέντρο Ελέγχου Αλιείας. Αν και πρόκειται για ένα πανάκριβο εργαλείο το οποίο όφειλε να προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στην παρακολούθηση των αλιευτικών δραστηριοτήτων, το VMS δίνει ουσιαστικά την ευκαιρία στα αλιευτικά σκάφη στην Ελλάδα να παρανομούν επίσημα, αφού τα τελευταία είναι υποχρεωμένα να δίνουν αναφορά στίγματος μόνο κάθε δύο ώρες και σε γνωστό προκαθορισμένο χρόνο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο «νομιμοποιούνται» τα αλιευτικά που παρανομούν, καθώς τους δίνεται η ευκαιρία να προσεγγίζουν απαγορευμένες παράκτιες περιοχές, να αλιεύουν παράνομα και μετά από δύο ώρες να επιστρέφουν στα όρια που προβλέπονται από τη νομοθεσία για να εκπέμψουν την αναφορά στίγματος. Προφανώς, στο διάστημα των δύο ωρών έχουν τη δυνατότητα να δρουν ανενόχλητα και ανεξέλεγκτα, προκαλώντας μη-αναστρέψιμες καταστροφές σε προστατευόμενα και ιδιαίτερα παραγωγικά θαλάσσια οικοσυστήματα.
Ανάμεσα στα θέματα που τέθηκαν προς συζήτηση για τον περιορισμό του προβλήματος, ήταν η συνδρομή των περιβαλλοντικών οργανώσεων στην αποτελεσματικότερη εφαρμογή του μέτρου της «μαύρης» λίστας που προβλέπεται από τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τα σκάφη, κοινοτικά ή τρίτων χωρών, που αποδεδειγμένα παραβιάζουν την αλιευτική νομοθεσία. Τα σκάφη αυτά σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία εξαιρούνται αυτόματα από ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, ενώ προβλέπεται η εισαγωγή συστήματος “point system” και η αφαίρεση της επαγγελματικής άδειας αλιείας για τους ψαράδες που συστηματικά παρανομούν. Επίσης αναφέρθηκε ότι στη νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική που αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από το 2013 θα προβλέπεται η διακοπή οικονομικών ενισχύσεων για την αλιεία προς τα κράτη-μέλη που δεν εφαρμόζουν τους ευρωπαϊκούς αλιευτικούς κανονισμούς.
Η Επιτροπή και οι υπηρεσίες κοινοτικού ελέγχου έδειξαν τη βούληση να αντιμετωπίσουν με αποφασιστικότητα το πρόβλημα και να αυξήσουν ακόμα περισσότερο τις πιέσεις προς τις εθνικές αρχές. Σε ότι αφορά την Ελλάδα, το Αρχιπέλαγος με έργο ουσιαστικό και μακριά από επικοινωνιακές καμπάνιες συνεχίζει να συλλέγει δεδομένα, μέσα από την καθημερινή επαφή με τις νησιωτικές και παράκτιες κοινωνίες, για περιστατικά παράνομης και καταστροφικής αλιείας και να αξιοποιεί ένα πολύ ισχυρό δίκτυο επικοινωνίας που διαθέτει πανελλαδικά και διεθνώς ως μέλος του OCEAN 2012, ώστε οι όποιες καταγγελίες να επιβεβαιώνονται και να προωθούνται στις αρμόδιες ελληνικές αρχές, και στην DG MARE υπό τη μορφή συγκεντρωτικών εκθέσεων.
Δεν μένουμε θεατές στην παράνομη και καταστροφική αλιεία – Συνιστά κλοπή των ψαριών από αυτούς που ψαρεύουν νόμιμα, αλλά και από τις μελλοντικές γενιές.
