Με τρόπο προκλητικό και θρασύ αποπειράθηκε να παρέμβει η Πανελλήνια Ένωση Πλοιοκτητών Μέσης Αλιείας (ΠΕΠΜΑ) στην ερευνητική δραστηριότητα του Αρχιπελάγους στα νότια της Σάμου. Ο κύριοι εκφραστές της σύγχρονης περιβαλλοντικής υποβάθμισης των ελληνικών θαλασσών μέσα από τις καταστρεπτικές αλιευτικές πρακτικές που εφαρμόζουν οι μηχανότρατές τους, κινητοποίησαν με μεγάλη ευκολία και σπουδή τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων ώστε να ελέγξει τη νομιμότητα των αλιευτικών ερευνών του Ινστιτούτου.
Από τις αρχές Μαΐου, το Αρχιπέλαγος – έχοντας εξασφαλίσει τις απαραίτητες άδειες (από την επιτροπή ΕΧΑΕΘ του Υπουργείου Εξωτερικών και από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, και με διαρκή άδεια έρευνας από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων) – υλοποιεί σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σάμου προκαταρκτική αλιευτική έρευνα νότια του νομού με στόχο την καταγραφή αλιευτικών δεδομένων, σε στενή συνεργασία με τους αλιείς και την τοπική κοινωνία της περιοχής. Για τις ανάγκες της εν λόγω έρευνας εκδόθηκαν αγγελίες για την ασφάλεια των ναυτιλλομένων, γεγονός που εμποδίζει κάθε μεγάλο σκάφος να προσεγγίσει την περιοχή και να εισέλθει στο ερευνητικό πεδίο το οποίο ορίζουν προκαθορισμένα στίγματα.
Ο πρόσκαιρος αποκλεισμός των μηχανοτρατών από την περιοχή και η έκδηλη πλέον ανησυχία από τη σχεδιαζόμενη δημιουργία της πρώτης συν-διαχειριζόμενης αλιευτικής ζώνης στην Ελλάδα από το Αρχιπέλαγος (σε συνεννόηση με τους παράκτιους αλιείς και την τοπική κοινωνία της Σάμου), αποτέλεσε την αιτία της αντίδρασης της ΠΕΠΜΑ και της άμεσης παρέμβασης του Υπουργείου. Παράλληλα, αποκάλυψε με ιδιαίτερα δεικτικό τρόπο τα ορθάνοικτα κανάλια επικοινωνίας που διατηρούν οι πλοιοκτήτες με την εκάστοτε ηγεσία και τις υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ.
Η κινητοποίηση πλοιοκτητών και Υπουργείου έγινε σε μία χρονιά συνεχούς παραβατικότητας, όπου τα επαγγελματικά σκάφη μέσης αλιείας (μηχανότρατες) δρουν ανεξέλεγκτα πάνω στην παράκτια ζώνη καταστρέφοντας σπάνιας σημασίας υποβρύχια οικοσυστήματα και αφαιμάσσουν τα αλιευτικά αποθέματα. Πέρα από τους παράκτιους αλιείς, λιμοκτονία υφίστανται και τα θαλάσσια θηλαστικά γεγονός που οξύνει των ανταγωνισμό τους με τα μεγάλα αλιευτικά σκάφη και οδηγεί άγνωστο αριθμό εξ αυτών σε ωμή σφαγή.
Ακόμα και το ανεπαρκές μέτρο του ενός μιλίου – ως ελάχιστη απόσταση από τις ακτές που ορίζει η ελληνική νομοθεσία – παραβιάζεται σχεδόν καθημερινά. Το φαινόμενο αυτό σπάνια γίνεται αντιληπτό από τις αρμόδιες αρχές με αποτέλεσμα τα συρόμενα αλιευτικά εργαλεία να σαρώνουν τον βυθό καταστρέφοντας τα ρηχά-παραγωγικά οικοσυστήματα (το ορθάνοικτο παράθυρο που είχε αφήσει η προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΑΑΤ με την απόφαση 164198, 03-03-08, που επιτρέπει στις μηχανότρατες την αλιεία σε απόσταση ενός μιλίου, δεν έχει κλείσει ακόμα. Η καινούρια ηγεσία συνεχίζει μέχρι σήμερα ακριβώς την ίδια πολιτική παρά τις προεκλογικές εξαγγελίες για σεβασμό στο περιβάλλον και στον πολίτη, εξυπηρετώντας σκανδαλωδώς και κατά παράβαση της ευρωπαϊκής αλιευτικής νομοθεσίας 300 πλοιοκτήτες). Ωστόσο, ελπίζουμε ότι από τούδε και στο εξής θα γίνουν πράξεις οι θέσεις της Επιτρόπου Θαλασσίων Υποθέσεων & Αλιείας για μη παρέκκλιση της Ελλάδας από τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 1967/2006.
Η ανεπαρκής λειτουργία του δορυφορικού συστήματος παρακολούθησης (VMS) που διαθέτει το Κέντρο Ελέγχου Αλιείας δίνει την ευκαιρία στα συγκεκριμένα αλιευτικά σκάφη να παρανομούν επίσημα, αφού τα τελευταία είναι υποχρεωμένα να δίνουν αναφορά στίγματος μόνο κάθε δύο ώρες και σε γνωστό προκαθορισμένο χρόνο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο τους δίνεται η ευκαιρία να προσεγγίζουν την παράκτια ζώνη, και κάθε 2 ώρες να επιστρέφουν στα νόμιμα όρια του ενός μιλίου. Στο μεσοδιάστημα έχουν τη δυνατότητα να δρουν ανενόχλητα και ανεξέλεγκτα, προκαλώντας μη-αναστρέψιμες καταστροφές σε προστατευόμενα και ιδιαίτερα παραγωγικά θαλάσσια οικοσυστήματα (Δείτε εδώ το σχετικό animation).
Σε συνέχεια και των περσινών μηνύσεων (την πορεία των οποίων παρακολουθούν οι νομικοί σύμβουλοι του Ινστιτούτου) το Αρχιπέλαγος έχει προχωρήσει έως τώρα σε πολυάριθμες ένορκες καταθέσεις αναφορικά με παραβιάσεις που σχετίζονται με την ισχύουσα ελληνική νομοθεσία, ενώ βρίσκεται σε διαδικασία υποβολής μηνύσεων για παρακώλυση της ερευνητικής του δραστηριότητας και κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος από μηχανότρατες. To Ινστιτούτο είναι σε θέση να βεβαιώσει όλες τις παραπάνω παραβάσεις, τόσο με διασταύρωση των στοιχείων με τα αντίστοιχα δεδομένα του Κέντρου Ελέγχου Αλιείας, αλλά και με σειρά υποβρύχιων και επιφανειακών φωτογραφιών οι οποίες διαθέτουν ενσωματωμένο GPS (δορυφορική τεκμηρίωση) και δηλώνουν του λόγου το αληθές.
Όταν αυτά τα συρόμενα αλιευτικά εργαλεία αλιεύουν παράνομα σε περιοχές με θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας, σε περιοχές με υφάλους ασβεστολιθικών ροδοφυκών, προκαλούν δραματική καταστροφή σε ενδιαιτήματα ιδιαίτερης σημασίας για την παραγωγικότητα των θαλασσών. Τα θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας που θα δεχθούν μία τέτοια καταστροφή, θα χρειαστούν περισσότερα από 100 χρόνια για να ανακάμψουν. Oι καταστροφές στους υφάλους ασβεστολιθικών ροδοφυκών θεωρούνται μη-αναστρέψιμες, δεδομένου ότι αυτά ξεχωριστά οικοσυστήματα που ξεπερνούν σε ηλικία και τα 7.700, αναπτύσσονται ιδιαίτερα αργά, λίγα μόλις χιλιοστά το χρόνο.
Με βάση τα παραπάνω, πραγματικά αναρωτιόμαστε για τη στάση της τωρινής και της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας και των υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ, που από την μία κωφεύουν μπροστά στις κινητοποιήσεις (που είχαν λάβει και τη μορφή απεργίας πείνας μπροστά από το Υπουργείο) της Συνομοσπονδίας Αλιέων Ελλάδας για εφαρμογή του ΕΚ 1967/2006, και από την άλλη παρουσιάζουν έξοχα αντανακλαστικά όταν τούτο απαιτούν οι πλοιοκτήτες της ΠΕΠΜΑ.
Η αγγελία που εξέδωσε η Υδρογραφική Υπηρεσία όριζε απόσταση ασφαλείας από τα ερευνητικά σκάφη του Αρχιπελάγους τα 3 μίλια. Η προκλητικότητα των συγκεκριμένων αλιευτικών εργαλείων ήταν εμφανής και καθημερινή καθ’ όλη τη διάρκεια του Μαΐου
Όσο για τον συγκεκριμένο επαγγελματικό κλάδο, η συγκεκριμένη κίνηση δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο παρά επιβεβαίωση της πάγιας τακτικής τους η οποία στοχεύει αποκλειστικά στη μεγιστοποίηση των κερδών σε βάρος του περιβάλλοντος, της θαλάσσιας ζωής και συχνά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Το Αρχιπέλαγος δεν προτίθεται να είναι θεατής μπροστά σε αυτό σκηνικό αυθαιρεσίας, καταστροφής και διαρκούς υποβάθμισης των ελληνικών θαλασσών. Θα χρησιμοποιήσει κάθε θεμιτό μέσο ώστε να αντιστραφεί η κατάσταση το ταχύτερο δυνατό.
