Παράλληλα με τις πολλαπλές δράσεις έρευνας, προστασίας και εκπαίδευσης του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος που διεξάγονται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, οι ανησυχίες μας για το μέλλον των θαλασσών μας ξεπερνούν τα όρια της Μεσογείου.
Ένα από τα κύρια προβλήματα που προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε στις πιο μακρινές θάλασσες, είναι οι συχνές προσκρούσεις φαλαινών με ταχύπλοα εμπορικά πλοία που καταγράφονται στις θάλασσες νότια της Σρι Λάνκα, στον Ινδικό Ωκεανό. Η περιοχή αυτή αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σημεία συγκέντρωσης θαλάσσιων θηλαστικών στον κόσμο, με σημαντικότερο το μόνιμο πληθυσμό της γαλάζιας φάλαινας – του μεγαλύτερου θηλαστικού που έζησε ποτέ στον πλανήτη.
Αυτός ο γίγαντας των θαλασσών μας αποδεκατίστηκε από τη φαλαινοθηρία, με μείωση του παγκόσμιου πληθυσμού που ξεπερνά το 90%, από την οποία ακόμα δεν έχει ανακάμψει. Όσες γαλάζιες φάλαινες γλύτωσαν από τη φαλαινοθηρία, σήμερα κινδυνεύουν από τα ταχύπλοα εμπορικά πλοία, κυρίως τα φορτηγά container, που ταξιδεύουν με μεγάλες ταχύτητες και σε μεγάλη πυκνότητα στην περιοχή όπου ζουν αυτοί οι ιδιαίτερα σημαντικοί πληθυσμοί θαλάσσιων θηλαστικών.
Με στόχο την αντιμετώπιση αυτού του σύνθετου προβλήματος, ερευνητές του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος εργάζονται μαζί με τους εξαιρετικούς μας συνεργάτες στη Sri Lanka, με τους οποίους μοιραζόμαστε την καθημερινή αγωνία για την επιβίωση αυτών των ιδιαίτερων ζώων. Στόχος μας είναι η ανάπτυξη και η εφαρμογή μέτρων που θα περιορίσουν τα περιστατικά προσκρούσεων των θαλάσσιων θηλαστικών με τα εμπορικά πλοία. Για το σκοπό αυτό προετοιμάζουμε τη σύσταση ενός νέου Διεθνούς Κέντρου Ωκεανολογίας στη Σρι Λάνκα στον οποίο το Αρχιπέλαγος θα είναι ιδρυτικό μέλος. Παράλληλα βρισκόμαστε σε στενή συνεργασία με τις κρατικές αρχές της χώρας.
Οι θάλασσες της περιοχής θεωρούνται ως εκ των σημαντικότερων του πλανήτη, ως προς τους πληθυσμούς των θαλάσσιων θηλαστικών, καθώς εκεί καταγράφονται πληθυσμοί από 25 είδη. Στο ερευνητικό μας πεδίο καταγράψαμε γαλάζιες φάλαινες, γκρίζες φάλαινες, φυσητήρες, πτεροφάλαινες, όρκες και 5 άλλα είδη κητωδών.
Αυτή η εξαιρετική περιβαλλοντική σημασία είναι σχετικά άγνωστη, καθώς για χρόνια η Σρι Λάνκα έμεινε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, λόγω του μακροχρόνιου εμφυλίου που έληξε πριν από 7 χρόνια.
Βγαίνοντας από τον εμφύλιο, η Σρι Λάνκα έχει έναν εντυπωσιακό ρυθμό, ήπιας κυρίως ανάπτυξης, και πρέπει να τονίζουμε το πόσο μας εντυπωσιάζει η συναίσθηση της ευθύνης με την οποία οι κρατικές αρχές της χώρας αντιμετωπίζουν τόσο τους πληθυσμούς των θαλάσσιων θηλαστικών, όσο και γενικότερα τη μοναδική βιοποικιλότητα της Σρι Λάνκα.
