Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών, το Αρχιπέλαγος, Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας επισημαίνει την ανάγκη λήψης άμεσων και ουσιαστικών μέτρων προστασίας τα οποία θα ανακόψουν τον διαρκώς αυξανόμενο ρυθμό υποβάθμισης που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες θάλασσες παγκοσμίως και μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών και μεσογειακών θαλασσών.
Σε μία περίοδο όπου βρίσκεται σε εξέλιξη η ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή στον κόλπο του Μεξικού, το μήνυμα για αναθεώρηση των πρακτικών χρήσης και εκμετάλλευσης των θαλασσών και για εφαρμογή αποτελεσματικών κανόνων στις θαλάσσιες διεθνείς μεταφορές πρέπει να είναι πιο καθαρό και ηχηρό από ποτέ.
Το Αιγαίο στηρίζει ακόμα σπάνιους πληθυσμούς θαλάσσιων θηλαστικών
Παρά το μέγεθος των περιβαλλοντικών πιέσεων που υφίστανται καθημερινά οι θάλασσες παγκοσμίως, το Αιγαίο εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως μία από τις πιο βιοποικίλες θάλασσες στον κόσμο και να στηρίζει ένα μεγάλο μέρος του εθνικού πλούτου της Ελλάδας. Αποτελεί ένα εξαιρετικά δυναμικό οικοσύστημα, ζωτικής σημασίας για τα προστατευόμενα και απειλούμενα θαλάσσια είδη, αλλά και για τους οικοτόπους. Εκτός των άλλων, το Αιγαίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά και επηρεάζει άμεσα τους δείκτες της κοινωνικοοικονομικής ζωής στην Ελλάδα.
Η μείωση των ιχθυαποθεμάτων, λόγω της ανύπαρκτης αλιευτικής διαχείρισης πλήττει καίρια το μέλλον της παράκτιας αλιείας και των νησιωτικών κοινωνιών
Ωστόσο, στην Ελλάδα σήμερα δεν εφαρμόζεται κανένα μέτρο για την προστασία ή τη διαχείριση αυτού του μοναδικού θαλάσσιου πλούτου. Η παντελής έλλειψη διαχείρισης των αλιευτικών δραστηριοτήτων επιτρέπει καθημερινά καταστροφικές αλιευτικές πρακτικές, που έχουν ως αποτέλεσμα την αφαίμαξη των θαλασσών. Οι συνέπειες είναι τεράστιες τόσο για τα σπάνια θαλάσσια είδη, όσο και για τις τοπικές κοινωνίες που εξαρτώνται – επαγγελματικά και διατροφικά – από την αλιεία.
Τα συρόμενα αλιευτικά εργαλεία προκαλούν τεράστια ζημιά σε σπάνια θαλάσσια οικοσυστήματα, όπως τα λιβάδια Ποσειδωνίας και οι ύφαλοι ασβεστολιθικών ροδοφυκών (τραγάνα)
Επιπλέον, το σοβαρό περιβαλλοντικό ρίσκο που αντιμετωπίζει καθημερινά το Αιγαίο, από την ανεξέλεγκτη ναυτιλιακή δραστηριότητα είναι τεράστιο. Η σημερινή κατάσταση γίνεται δυσχερέστερη εξ’ αιτίας της αύξησης της ήδη εντατικής ναυσιπλοΐας στην περιοχή, η οποία πραγματοποιείται χωρίς να υπάρχουν επαρκείς κανονισμοί αλλά και μέτρα καταπολέμησης της ρύπανσης.
Οι ελληνικές θάλασσες χαρακτηρίζονται από την απουσία καθορισμού ελεγχόμενων διαδρόμων υποχρεωτικής πορείας, ελέγχου της κίνησης των πλοίων, καθώς και μηχανισμού έγκαιρης αντίδρασης και αντιμετώπισης μικρού ή μεγάλου ατυχήματος, (μέτρα που εφαρμόζονται σχεδόν σε όλες τις κλειστές θάλασσες του κόσμου)
Ιδιαίτερα στον τομέα της μεταφοράς πετρελαίου και των δεξαμενόπλοιων, τα μέτρα προστασίας κατά της θαλάσσιας ρύπανσης είναι ανύπαρκτα. Στην περίπτωση πρόκλησης ναυτικής τραγωδίας, όπως ένα ναυάγιο ή μια μεγάλη διαρροή πετρελαίου ή άλλου φορτίου, είναι επιστημονικά και εμπειρικά αποδεδειγμένο ότι οι επιπτώσεις στη θαλάσσια βιοποικιλότητα είναι τεράστιες και οι συνέπειες θα μπορούσαν να καταστρέψουν τομείς νευραλγικής σημασίας για την Ελλάδα.
Η ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού να διαχειριστεί στην πράξη την υπάρχουσα κατάσταση κίνησης εμπορικών πλοίων και – κυρίως – πετρελαιοφόρων στο Αιγαίο, σε συνδυασμό με την ανικανότητα να αντιμετωπίσει κάποιο μικρό ή μεγάλο θαλάσσιο ατύχημα δεν αφήνει κανένα απολύτως περιθώριο αισιοδοξίας ή εφησυχασμού.
Η καθημερινή παρουσία και δράση του Αρχιπελάγους δίπλα στα θαλάσσια οικοσυστήματα, οι εικόνες και τα μηνύματα που λαμβάνει μαρτυρούν την ιδιαίτερα κρίσιμη και ανησυχητική κατάσταση που βιώνουν οι ελληνικές θάλασσες.
Η επιστημονική ομάδα του Αρχιπελάγους συνεχίζει να συγκεντρώνει και να επεξεργάζεται καθημερινά, σε 24ωρη βάση, δεδομένα γύρω από την κίνηση των πλοίων στο Αιγαίο και τον υφιστάμενο κίνδυνο θαλάσσιου ατυχήματος. Το διαρκώς αυξανόμενο περιβαλλοντικό ρίσκο στο Αιγαίο απαιτεί άμεσα και αποτελεσματικά βήματα
και πρωτοβουλίες από την πολιτεία, ώστε να καλυφθεί άμεσα το τεράστιο κενό που υπάρχει στη διαχείριση αυτού του τεράστιου κινδύνου που κυοφορείται από την άναρχη και ανεξέλεγκτη κίνηση των πλοίων στο Αιγαίο.
