Μόλις δώδεκα ημέρες μετά τη λήξη της επίσημης αλιευτικής περιόδου του ερυθρού τόνου στη Μεσόγειο (15 Ιουνίου) για την ΕΕ και μία εβδομάδα μετά την «απελευθέρωση» από την οικολογική οργάνωση «Sea Shepherd» 800 κόκκινων τόνων που ρυμουλκούνταν από «λαθραλιείς» στα ανοικτά των λιβυκών ακτών, ένα ακόμη σοβαρό περιστατικό παράνομης αλιείας του συγκεκριμένου είδους έλαβε χώρα – αυτή τη φορά – στα ελληνικά χωρικά ύδατα μεταξύ Σάμου και Φούρνων.
Το Σάββατο 26 Ιουνίου μέλη της ερευνητικής ομάδας του Αρχιπελάγους, παρατήρησαν δραστηριότητα μεγάλων αλιευτικών σκαφών με σημαία Τουρκίας στα ελληνικά χωρικά ύδατα μεταξύ Σάμου και Φούρνων. Τα σκάφη αυτά, τέσσερα μεγάλα αλιευτικά μήκους 20-45 μέτρων, διέπλεαν ελληνικά νησιά σε σχετικά μικρή απόσταση. Τρία εκ των σκαφών αυτών ρυμουλκούσαν μεγάλους κλωβούς με ζωντανούς τόνους, ενώ το τέταρτο ακολουθούσε σε μικρή απόσταση, επιτηρώντας τη διαδικασία μεταφοράς και κάνοντας συνεχείς ελιγμούς, παραβαίνοντας διαρκώς τους κανόνες ασφαλούς διέλευσης από τα ελληνικά χωρικά ύδατα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι δύο από τα τέσσερα μεγάλα αλιευτικά σκάφη έφεραν στο κατάστρωμά τους, παρανόμως και έτοιμα προς χρήση, τα αλιευτικά τους εργαλεία (δίχτυα γρι-γρι). Επίσης, ένα πέμπτο σκάφος παρόμοιου τύπου έκανε διέλευση από την ίδια περιοχή, το βράδυ του Σαββάτου, ρυμουλκώντας και τέταρτο ιχθυοκλωβό.
Σκάφος του Αρχιπελάγους, το μεσημέρι του Σαββάτου 26/06/2010, προσέγγισε άμεσα την περιοχή που έπλεαν τα τουρκικά αλιευτικά σκάφη, με στόχο την παρατήρηση των αλιευτικών δραστηριοτήτων και τη συλλογή πληροφοριών. Στην προσπάθεια εξακρίβωσης της προέλευσης των μεταφερόμενων τόνων, μέλη του πληρώματος δύο διαφορετικών αλιευτικών σκαφών, παρείχαν αντιφατικές πληροφορίες ως προς την περιοχή αλίευσης των τόνων. Το ένα σκάφος ανέφερε ότι ήταν η βόρεια Κύπρος, και το άλλο ότι ήταν η Αττάλεια της Τουρκίας.
Σημειώνεται ότι:
• Λόγω της μείωσης των αποθεμάτων του ερυθρού τόνου κατά 80%, τόσο η αλιεία όσο και η μεταφορά του υπόκειται σε αυστηρό ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο, τόσο για τα κοινοτικά σκάφη, όσο και για αυτά τρίτων χωρών.
• Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ)1224/2009 (άρθρο 5), τα κράτη μέλη, επομένως και η Ελλάδα, υποχρεούνται να ελέγχουν τις αλιευτικές δραστηριότητες στην επικράτειά τους, συμπεριλαμβανομένης και της μεταφοράς ιχθύων σε κλωβούς
• Σύμφωνα με το άρθρο 72, του ίδιου κανονισμού, το κράτος μέλος υποχρεούται να εξετάσει τις πληροφορίες που υποβάλλονται από μη-κυβερνητικούς φορείς, σχετικά με διοπτευθέντα αλιευτικά σκάφη.
• Με βάση απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από 15/6/2010 έχει απαγορευθεί η αλιεία του ερυθρού τόνου, στη Μεσόγειο.
Τα μέλη του Αρχιπελάγους ειδοποίησαν τις αρμόδιες λιμενικές αρχές, διότι σύμφωνα με τον παραπάνω κανονισμό, τα συγκεκριμένα σκάφη υποχρεούνται να φέρουν ηλεκτρονικές συσκευές που να επιτρέπουν τον αυτόματο εντοπισμό και την αναγνώριση τους από το Σύστημα Παρακολούθησης Σκαφών του Ελληνικού Κέντρου Παρακολούθησης Αλιείας (ΚΠΑ).
Επίσης, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) 1224/2009, οι ελληνικές αρχές θα έπρεπε να έχουν προβεί σε αυτόματο εντοπισμό και αναγνώριση των σκαφών, με τα ανωτέρω ηλεκτρονικά μέσα. Παράλληλα, θα έπρεπε να διεξαγάγουν επιθεώρηση των αλιευτικών σκαφών εν πλω για να διαπιστωθεί η νομιμότητα των αλιευτικών εργαλείων και των αλιευμάτων, ο τόπος προέλευσης τους και η ακρίβεια των συνοδευτικών εγγράφων. Στη συνέχεια, σύμφωνα με τον παραπάνω κανονισμό, θα έπρεπε να συντάξουν έκθεση επιθεώρησης την οποία θα έπρεπε να διαβιβάσουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Αλιείας και στις αρμόδιες αρχές της Τουρκίας.
Ο Διευθυντής του Αρχιπελάγους κ. Θοδωρής Τσιμπίδης, επισημαίνει: «Με λύπη μας διαπιστώνουμε ότι ο υπάρχων ελληνικός ελεγκτικός μηχανισμός είναι ανεπαρκής στο να ελέγξει παράνομες και καταστροφικές αλιευτικές δραστηριότητες. Αυτή η ελλιπής εφαρμογή των κοινοτικών κανονισμών οφείλεται στην μη παροχή σαφών οδηγιών από τις αρμόδιες αρχές στις υπηρεσίες ελέγχου, στην απουσία εκπαιδευμένων κλιμακίων, στον ανεπαρκή τεχνικό εξοπλισμό (υπολογιστές και λογισμικό) του ΚΠΑ και στην έλλειψη σχετικών υποδομών ελέγχου (περιπολικά και αεροσκάφη).
Αξίζει να αναφέρουμε, ότι δεν είναι η πρώτη φορά που παρατηρούμε αντίστοιχη παράνομη αλιευτική δραστηριότητα ή ύποπτες διελεύσεις, κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, γεγονός που μας προσβάλει ως χώρα, καθώς φαίνεται ότι είναι πλέον ευρέως γνωστό, ότι οι μηχανισμοί επιτήρησης και ελέγχου στη χώρα μας λειτουργούν μόνο τις εργάσιμες ημέρες.
Για άλλη μία φορά λοιπόν αποδεικνύεται ότι οι αλιευτικές δραστηριότητες στα εθνικά και διεθνή ύδατα στη Μεσόγειο, διεξάγονται ανεξέλεγκτα. Παρά τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να θεσπιστούν κανόνες και μέτρα για τη διατήρηση και ανάκαμψη των ιχθυαποθεμάτων, αποδεικνύεται και πάλι ότι το κοινοτικό πλαίσιο (καν. ΕΚ1005/2008) πρόληψης, αποτροπής και εξάλειψης της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας ουσιαστικά παραμένει ανεφάρμοστο.
Παράλληλα, τα πολυετή σχέδια της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση των Θυννοειδών του Ατλαντικού (ICCAT) φαίνεται να παραμένουν στα χαρτιά, χωρίς οποιαδήποτε εφαρμογή και αδυνατώντας να συμβάλουν στην ανάκαμψη των αποθεμάτων των μεγάλων μεταναστευτικών ειδών (τόνος, ξιφίας), που κινδυνεύουν με κατάρρευση» υπογραμμίζει ο κ. Θοδωρής Τσιμπίδης.
Το Αρχιπέλαγος, για άλλη μία φορά κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, για το συνεχιζόμενο άδειασμα των θαλασσών από την υπεραλίευση, αφού, όπως αποδεικνύεται, η γραφειοκρατία και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα εξακολουθούν να είναι ισχυρότερα από όποια βούληση ή προσπάθεια γίνεται για τη βιώσιμη διαχείριση των ιχθυαποθεμάτων και την εξάλειψη της παράνομης και λαθραίας αλιείας.
